ارزیابی پتانسیل رقابتی (تراکم و آللوپاتی) علف های هرز گشنیزک (bifora testiculata l.) و پیچک بند (polygonum convolvulus l.) بر گندم

تداخل در گیاهان شامل رقابت جهت پتانسیل محیط و آللوپاتی می باشد. از دلایل اصلی تداخل در گیاهان هرز و زراعی مصرف منابع محدود،تولیدو آزادشدن موادسمی به محیط می باشد. آزمایشی جهت شناسایی برخی از متابولیت های ثانویه نظیر ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها، ساپونین ها و آنتراکوئینون ها به روش استاندارد فیتوشیمیایی در دو گونه از علف های هرز گشنیزک (bifora testiculata l.) و پیچک بند (polygonum convolvulus l.) در آزمایشگاه علف های هرز دانشگاه گنبد کاووس در سال 1390 به اجرا درآمد. سپس جهت مطالعه پتانسیل آللوپاتیکی علف های هرز تحت مطالعه ابتدا سوسپانسیون 10 درصد تهیه شد. غلظت های مختلف عصاره آبی (شاهد، 25، 50، 75 و 100 درصد) علف های هرز انتخابی بر مولفه های جوانه زنی و مراحل رشدی گندم (از مرحله سه برگی تا مرحله فنولوژیکی بوتینگ) به طور جداگانه در شرایط آزمایشگاه و کشت گلدانی مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش مزرعه ای جهت ارزیابی اثر تراکم های مختلف (شاهد، 10، 30 و 60 بوته در متر مربع) علف های هرز گشنیزک و پیچک بند نیز به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقات کشاورزی گنبد کاووس نیز به اجرا درآمد. مطالعات فیتوشیمیایی کیفی برخی از آللوکمیکال ها نشان داد که متابولیت های ثانویه ترپنوئیدها و آنتوسیانین ها به ترتیب در عصاره های اتانولی و آبی گشنیزک مورد شناسایی قرار گرفت. در آنالیز کیفی برخی از آللوکمیکال ها در گیاه پیچک بند، تنها ترکیب ترپنوئیدها در عصاره اتانولی مشاهده شد. نتایج زیست سنجی مولفه های جوانه زنی نشان داد که اثر غلظت های مختلف عصاره آبی گشنیزک بر صفات طول ساقه چه، درصد جوانه زنی و بنیه بذر در سطح احتمال یک درصد بسیار معنی دار بود، در حالی که غلظت های مختلف انتخابی تیمار بر صفات طول ریشه چه و سرعت جوانه زنی تاثیر معنی داری نداشتند. مقایسه میانگین غلظت های مختلف تیمار بر طول ساقه چه نشان داد که طول ساقه چه را به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش داد، بیشترین کاهش (3/88 درصد) مربوط به تیمار 100 درصد بود. اثر غلظت های مختلف عصاره آبی گیاه مورد مطالعه بر صفات درصد جوانه زنی و بنیه بذر مشابه نتایج غلظت های مختلف عصاره آبی بر طول ساقه چه بود. آنالیز داده های غلظت های مختلف عصاره آبی پیچک بند بر مولفه های جوانه زنی گندم نشان داد که اثر غلظت های مختلف بر صفات مورد مطالعه به جز صفت سرعت جوانه زنی در سطح یک درصد بسیار معنی دار بوده است. غلظت های مختلف عصاره آبی پیچک بند به جز غلظت 25 درصد به طور معنی داری طول ریشه چه را کاهش دادند. اثر غلظت های مختلف پیچک بند بر طول ساقه چه، درصد جوانه زنی و بنیه بذر مشابه اثر غلظت های مختلف بر طول ریشه چه بود. آنالیز داده های غلظت های مختلف علف هرز گشنیزک بر ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه، کلروفیل a، b و کل در کشت گلدان نشان داد که غلظت های مختلف تیمار تاثیر معنی داری بر صفات مورد مطالعه در گندم به جز میزان کلروفیل a نداشتند. همچنین مشاهده شده است که غلظت های مختلف عصاره آبی پیچک بند بر صفات مورد بررسی تنها بر سطح برگ، وزن خشک برگ و وزن خشک ساقه در سطح احتمال پنج درصد تاثیر معنی داری داشتند. نتایج جدول تجزیه واریانس تراکم های مختلف علف های گشنیزک و پیچک بند برعملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط مزرعه نشان داد که اثرات ساده تراکم های مختلف تیمارها بر صفات مورد مطالعه بی معنی بود. مطالعه حاضر نشان داد که واکنش گندم به عصاره های مختلف علف های هرز مورد مطالعه بسته به گونه علف هرز، غلظت عصاره ها و مراحل رشدی گندم متفاوت است